Project: loden waterleidingen opsporen
Kunnen speurhonden loden waterleiding
opsporen?
In juni werd
mij door een waterbedrijf de volgende vraag gesteld: " Kunnen speurhonden loden
waterleiding opsporen? ". De reden daarvan is dat er nog veel waterleidingen in
de grond zitten die nog van lood zijn gemaakt. Zoals bekend is lood schadelijk
voor mensen, vooral zuigelingen en kleine kinderen. Om de leidingen op te
sporen, vaak is niet meer bekend welk soort er in de grond ligt, moet alles
worden uitgegraven. Een kostbaar proces, wat veel overlast voor de omgeving
geeft. Door een hond in te zetten zou je veel sneller en met minder overlast
kunnen aangeven waar de loden leidingen in de grond zitten.
Onderzoek via
internet en literatuur gaf hierover niets aan. Vragen bij anderen experts ook
niet. Hoogstens waren decennia geleden honden ingezet bij het opsporen van
mineralen, onder andere goud in de bodem. Om te kijken of de hond geur kon
herkennen is een geurtest uitgevoerd. Hierbij waren verschillende emmers met
deksel met geperforeerde gaten in een halve cirkel uit gezet. Hond en geleider
wisten niet waar het stuk loden leiding in was gestopt. Dit wordt single blind
genoemd. Bij de eerste twee ronden langs de emmers gaf de hond een duidelijke
gedragsverandering.
Voorstel voor
de kosten van opleiding ingediend en de training kon beginnen. Er werd begonnen
dat de hond een verwijzing ( duidelijk beeld van herkenning van de geur) gaf en
dat werd beloond. Dit werd gedaan met loden leidingen die uit de grond kwamen
en de hoeveelheid lood werd geleidelijk aan verkleind. Lood is van zichzelf
vrij zwaar dus een klein stukje is al een behoorlijke massa. Het probleem is
ook dat lood geen organische stof is en dus ook geen vluchtige stoffen laat
verdampen die de geur vormen die de hond kan ruiken. Doordat loden leiding al
tientallen jaren in de grond zit heeft dit wel invloed gehad op zijn omgeving
en die geur is waarneembaar voor de hond. Maar omdat er heel veel verschillende
soorten grond zijn moet de hond dit leren onderscheiden van iets waar wel een
geen lood in zit. Daarnaast moet de hond leren dat koperen leidingen niet mogen
worden aangegeven. De diepte waar de leidingen liggen is ongeveer 80 cm tot 1 meter.
De hond een zoekpatroon aanleren waarbij deze de neus aan de grond houd zodat
je een 100% dekking van het zoekgebied krijgt doordat er weinig geur van het
lood afkomt..
De hond, Shanna,
kruising Hollandse herder teef van vier jaar had reeds ervaring in het
zoekwerk. Naast reddingshond was getraind op de unieke geur van een rubberen
voorwerp. Deze werd gebruikt om het zoekwerk aan te leren en de verwijzing.
Helaas heeft de
waterleidingmaatschappij besloten om een andere methode te gaan gebruiken.
Jan Reuvekamp